ENGELLİ HİBE DESTEĞİ BAŞVURU REHBERİ (2021/3. Dönem)
Son Başvuru Tarihi: 12 Temmuz 2021

GİRİŞ
Engelli ve eski hükümlü çalıştırmayan işverenlerden veya işveren vekillerinden
22/05/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 101. maddesi uyarınca tahsil edilen idari para
cezalarının kullanımı hakkında karar vermeye yetkili Komisyonun kuruluşu ile çalışmasına ve
hazırlanacak projelere ilişkin usul ve esaslar, “Engelli ve Eski Hükümlü Çalıştırmayan
İşverenlerden Tahsil Edilen İdari Para Cezalarını Kullanmaya Yetkili Komisyona Dair
Yönetmelik1” ile belirlenmiştir. Ayrıca Yönetmeliğin uygulanmasında ortaya çıkabilecek
tereddütlere ve hazırlanacak projelere ilişkin olarak açıklamalar yapmak amacı ile “Engelli ve
Eski Hükümlü Çalıştırmayan İşverenlerden Tahsil Edilen İdari Para Cezalarını Kullanmaya
Yetkili Komisyonun Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Genelge (2015/1)” yayımlanmıştır.

Yönetmeliğin 8. maddesi kapsamında hazırlanan bu Rehber ile söz konusu Komisyona
sunulacak projelerin öncelikleri ve özellikleri ile başvurunun yapılmasına ilişkin konularda
başvuru sahiplerinin bilgilendirilmesi amaçlanmıştır.
1) DESTEĞİN AMACI
Komisyon tarafından verilecek desteğin amacı, engellilerin kendi işlerini kurmasına
yardımcı olmaktır.
2) DESTEĞİN KANUNİ DAYANAĞI
Verilen desteğin kaynağı, engelli ve eski hükümlü çalıştırmayan işverenlerden veya
işveren vekillerinden 4857 sayılı İş Kanunu’nun 101. maddesi uyarınca tahsil edilen idari para
cezaları fonudur. Söz konusu Fonun yönetimi, 4857 sayılı Kanunu’nun 30. maddesinin
yedinci fıkrasına istinaden oluşturulan ve Türkiye İş Kurumu Genel Müdürünün
başkanlığında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü, İş Sağlığı
ve Güvenliği Genel Müdürlüğü, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı
Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, en
çok işçi ve işvereni temsil eden üst kuruluşların ve en çok engelliyi temsil eden üst kuruluşun
birer temsilcisi olmak üzere bir başkan ve yedi üyeden oluşan Komisyon tarafından yerine
getirilmektedir.
3) BAŞVURU ŞARTLARI VE AÇIKLAMALAR
Genel Olarak: Proje sahipleri 4857 sayılı İş Kanunu, 6331 sayılı İş Sağlığı ve
Güvenliği Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, vergi
mevzuatı ve diğer ilgili mevzuattan kaynaklanan yükümlülüklerini tam ve eksiksiz olarak
yerine getirmekle mükelleftir.
a) Kimler Başvurabilir?
Aranılan şartlar
Bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerle
kaybetmesi nedeniyle işgücü kaybının en az % 40 olduğu “Engellilere Verilecek Sağlık
Kurulu Raporları” ile belgelenen kişiler mevzuatımızda engelli olarak kabul edilmektedir.

1 09/01/2014 tarih ve 28877 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
2 www.iskur.gov.tr adresinde “Mevzuat” bölümünde “Genelgeler” kısmında yer almaktadır.

Hibe desteğinden yararlanmak isteyen engellilerin aşağıdaki bütün şartları son başvuru tarihi
itibariyle taşıması gereklidir.
a) İŞKUR’a engelli kaydı olmak,
b) Bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerle
kaybetmesi nedeniyle işgücünün en az % 40’ından yoksun olduğuna ilişkin “Sağlık
Kurulu Raporuna” sahip olmak,
c) 18 yaşını tamamlamış olmak,
d) Hangi sebeple olursa olsun emekli olmamak,
e) İŞKUR’a herhangi bir borcu bulunmamak,
f) Kendi üzerine aktif olarak kayıtlı işyeri/işletme olmamak, (Proje başvuru rehberi yayım
tarihi itibari ile proje konusu meslekte son bir yıl içerisinde terk mükellefi olmamak),
g) İşyerinin kurulacağı il sınırları içinde ikamet etmek,
h) Girişimcilik eğitim programı sertifikasına sahip olmak,
i) Kurulacak iş ile ilgili başka mevzuatlarda aranılan diploma, sertifika, izin vb. belgelere
sahip olmak ve aranılan diğer şartlara haiz olmak,
j) Kendisine vasi tayini yapılmamış olmak,
k) Herhangi bir icra dosyası bulunmamak, (Komisyon tarafından kabul edilen projelerin
sözleşme imzası öncesinde https://www.turkiye.gov.tr/adalet-icra-dosyasi-sorgulama
adresinden kişinin icra dosyasının olup olmadığı sorgulaması yapılacaktır.)
l) Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliği projelerinde “Sürü Yönetim
Elemanı/Hayvan Yetiştiriciliği” belgesine, Arıcılık projelerinde ise “Arıcılık” belgesine
(sertifikasına) son başvuru tarihi itibariyle sahip olmak (MEB veya Üniversite onaylı
olmalıdır).
b) Başvuru İçin Gerekli Olan Belgeler Nelerdir?
a) Girişimcilik eğitim programı sertifikası,
b) Adli sicil kaydı sorgulama belgesi.
c) Vergi Dairesinden proje başvuru tarihinden önceki bir ay içinde alınmış, proje
sahibinin güncel vergi mükellefiyet durumunu gösterir belge,
d) Kurulacak işin konusu ile ilgili mevzuatında zorunlu belge istenmesi durumunda, bu
mesleki bilgiyi gösteren diploma, sertifika gibi belgeler,
e) Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık sektörlerinde sunulacak projelerde, Tarım ve Orman
İl/İlçe Müdürlüklerinden alınacak “İşletme Belgesi” (İşletmesi olmayanların proje
başvuru tarihinden geriye doğru son 1 yıl içerisinde işletmesi olmadığına ilişkin
yazıyı, pasif işletmesi olanların proje başvuru tarihinden geriye doğru son 1 yıl
içerisinde işletmede hayvan hareketliliği olup olmadığına ilişkin yazıyı eklemesi
gereklidir.)
f) Faaliyet alanı Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliği olan projelerde “Sürü
Yönetim Elemanı/Hayvan Yetiştiriciliği” belgesi, Arıcılık projelerinde ise “Arıcılık”
belgesi (sertifikası) (MEB veya Üniversite onaylı olmalıdır),
g) Emekli olmadığını gösterir belge.

c) Neler Desteklenecektir?
Komisyon değerlendirmesi sonrasında kaynak tahsis edilmesine karar verilen
projelerde, başvuru sahibinin talep etmesi halinde, aşağıdaki maliyetler karşılanabilecektir:
a) Kuruluş işlemleri desteği: İşyeri kuruluşu için yapılan resmi işlemler, onaylar, izinler,
ruhsatlar ve sigorta gibi masraflar için belge karşılığı olmak üzere en fazla 5.000 TL.
b) İşletme gideri desteği: Sözleşme imza tarihinden sonra 12 ay süre ile belge karşılığı
olarak işletme giderlerinin (su, elektrik, iletişim, ısınma, kira ve tanıtım) en fazla %
60’ını geçmeyecek şekilde yıllık toplamda en fazla 15.000 TL.
c) Demirbaş desteği: Sözleşme imza tarihinden itibaren 12 ay boyunca belge karşılığı
olmak üzere işletmenin temel faaliyet alanı ile ilgili makine, teçhizat, yazılım,
donanım, ofis malzemesi gibi maliyetler için vergiler dahil en fazla 45.000 TL.

d) Destek Verilmeyecek Maliyetler Nelerdir?
 Hazırlanacak projelerde hiçbir şekilde;
– depozito,
– su, elektrik, iletişim vb. abonelik ücretleri,
– çalışanların ücretleri,
– işlenerek veya doğrudan satılacak ürünlerin bedelleri,
– vergi, resim, harç (İşyeri Kuruluşu için yapılan zorunlu harç ödemeleri hariç),
çeşitli üyelik ücretleri, cezalar,
– işin konusu ile doğrudan ilgisi olmayan ve işin kurulmasına engel olmayan
demirbaş ve diğer malzemelerin bedelleri,
– kurulmuş bir işletmenin geliştirilmesini, değiştirilmesini amaçlayan giderler,
– engellilerin erişebilirliklerini sağlayıcı olması şartı ile inşaat, tadilat ve bakım
giderlerinin toplam kuruluş desteğinin yüzde 10’unu aşan kısmı,
desteklenmeyecektir.
 İşletme Gider Kaleminden tarım ve hayvancılık projeleri hariç olmak üzere aylık kira
giderinin %60’nı ve toplamda 6.000TL’yi geçmeyecek kadarı karşılanır. Kira
giderinin ödenebilmesi için işletmenin kira sözleşmesi ve bankaya ilgili mevzuat
gereği kira bedeli olarak yatırıldığına dair dekontun/ödeme belgesinin ibrazı
zorunludur. İşletme kirası için stopaj ve ortak giderler de desteklenmez.
 Proje kapsamında; proje sahiplerinin üçüncü dereceye kadar (üçüncü derece dahil) kan
ve kayın hısımlarından ve bunların sahip/ortak oldukları işletmelerden; işyeri
kiralanması, hayvan ve demirbaş malzeme alımı yapılamaz.
e) Başvuruda Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir?
 “Engellilere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları”nda yer alan engellinin çalışamayacağı
alanlarda ya da işlerde kurulmak istenen işlere ilişkin projeler kabul edilemez.
 Proje sahibinin kuracağı işletme ile ilgili alacağı ruhsat vb. izinler ile ilgili
yükümlülükler proje sahibine aittir.
 Engellilerin fiili olarak kendilerinin işin başında olacakları projeler desteklenecek
olup, proje süresince proje sahibinin herhangi bir işyerinde tam zamanlı sigortalı
olarak çalışması mümkün değildir. Bu durumun tespiti halinde proje iptal edilerek
gerekli yaptırımlar uygulanacaktır.
 Vasi tayini yapılmış engellilerin projeleri ile halen işletilen faal işletmelerin
geliştirilmesine yönelik projeler desteklenmeyecektir.
 Proje başvurusu yapan kişinin üzerinde hangi amaçla olursa olsun bir işyerinin olması
durumunda yeni bir işyeri desteği verilmeyecektir. Tarım ve hayvancılık alanında
yapılacak projelerde proje sahibinin üzerinde aktif bir işletmenin bulunması
durumunda proje kabul edilmeyecektir. Mevcut bir işletmenin devir alınması ya da
geliştirilmesini amaçlayan projeler desteklenmeyecektir.
 Başvuru sahibinin emekli olması durumunda projesi kabul edilmeyecektir.
 Proje başvuru aşamasında, teklif sahibinin kendisine ait veya başka kişi veya
kurumlardan aldığı maddi ve gayri maddi desteklere ilişkin bilgilere yer verilmesi
gereklidir. Başka kurum veya kişilerden destek alınan projelerde, aynı maliyet
kalemlerine engelli hibe desteği kapsamında destek sağlanmayacaktır.
 Proje başvuru aşamasında her bir bütçe kaleminin sisteme ayrıntılı bir şekilde
girilmesi ve proje sahibinin kendi katkısı olması durumunda katkı miktarının
belirtilmesi gereklidir.
 Her bir bütçe kalemi için piyasa fiyat araştırması yapılarak tutarlar tespit edilmeli ve
muhtemel fiyat artışları da dikkate alınarak Komisyondan talep edilen bedel
belirlenmelidir. Bütün tutarlar vergiler dahil hesaplanmalıdır.
 Hibe desteği sağlanması kararı verilen projelerin ödemeleri, sözleşme imza tarihinden
sonra fatura veya fatura yerine geçen belgeler karşılığı yapılacağından; fatura veya
belge olmaksızın önceden ödeme yapılmayacaktır. Sözleşme imza tarihinden önceki
tarihlerde düzenlenen faturaların karşılığı ödenmeyecektir. Başvurusu yapılan
projelerde, işin faaliyet alanı ile doğrudan ilgili olmayan maliyet kalemleri
desteklenmeyecektir.
 Başvuru aşamasında ilave istihdam sağlanacağının beyan edilmesi durumunda
demirbaş giderleri dışında kalan proje tutarının %20’si bloke edilir. Proje sahibi
taahhüt ettiği istihdamı sözleşme tarihinden itibaren en geç bir yıl içerisinde, kesintisiz
ve 60 günden az olmamak üzere yerine getirdiğini belgelendirmesi halinde bloke
tutarının ödemesi gerçekleştirilecektir.
 Tahsis edilen toplam proje bütçesinin %10’luk bölümüne bloke konulacak, birinci yılın
sonunda projenin başarıyla devam etmesi halinde ödenecektir.
 Bloke ödemelerinin yapılabilmesi için proje kapsamında yapılan harcamaların
sözleşme tarihinden itibaren en geç bir yıl içerisinde faturalandırılmış ve projenin
uygulandığı İl Müdürlüğü/Hizmet Merkezine sunulmuş olması gerekmektedir.
 Destek verilen proje kapsamında kurulan işletmenin sözleşme tarihinden itibaren en az
3 (üç) yıl fiili olarak faaliyetine devam etmesi şart olup, hangi sebeple olursa olsun
aksi durumun tespiti halinde “kuruluş desteği” olarak yapılan ödemeler yasal faizi ile
birlikte geri alınacaktır.
 Sözleşme ve mevzuatta yer alan projelerin kabul edilmeme sebeplerinin sonradan
çeşitli şekillerde tespit edilmesi durumunda da sözleşme iptal edilecek ve yapılan
ödemeler yasal faizi ile geri alınacaktır.
 İşin yürütülmesi sırasında ortaya çıkabilecek zararlara karşılık üç yıl süre ile proje
kapsamında destek verilen demirbaşları ve işyerini her türlü riske karşı koruyucu
şekilde kapsamlı sigorta yaptırılması zorunludur. Tüm sözlü ve yazılı uyarılara rağmen
söz konusu sigortanın yaptırılmaması durumunda proje iptal edilecektir.
 Tarım ve hayvancılık projelerinde en geç “Kuruluş Desteği” ödemesinin yapıldığı
tarihi izleyen bir (1) ay içerisinde, proje sahibinin 4/B (Bağ-Kur) sigortası yaptırması
zorunlu olup, proje sahibinin altı (6) aylık dönemler halinde 4/B (Bağ-Kur) prim borcu
olmadığına ilişkin belgeyi İl Müdürlüğü/Hizmet Merkezine teslim etmesi
gerekmektedir. Proje sahibinin sigortayı belirtilen süre içerisinde yaptırmaması veya
prim borcu bulunduğunun tespiti halinde tespit tarihinden itibaren bir ay içerisinde
borcun ödenmemesi durumunda proje iptal edilecektir. Başka kurumlarca uygulanan
muafiyetler anılan zorunluluğu ortadan kaldırmayacaktır.
 Altı aylık kontrollerde Kurum tarafından alınan malzemelerin eksik olması durumunda
tamamlanması yazılı olarak istenecek, tamamlanamaması durumunda İl
Müdürlüğünce yapılacak değerlendirme sonucunda, projenin devamını etkileyen bir
husus olup olmadığına bakılarak; projenin devamını etkilemediğinin değerlendirilmesi
halinde eksik olan demirbaş için yapılan ödemelerin tahsil edilerek projenin devam
ettirilmesi sağlanacak, eksikliğin projenin devam ettirilmesini etkilediğinin
değerlendirilmesi halinde ise proje iptal edilerek kuruluş desteği yasal faizi ile geri
alınacaktır.
 İŞKUR tarafından düzenlenen kurs ve programlardan yasaklı hale getirilmiş kişi ve
kuruluşların Komisyon kaynaklı projelere yasaklılık süresince başvurması mümkün
değildir.
4) BAŞVURU YERİ VE SON BAŞVURU TARİHİ
Proje başvuruları, 12 Temmuz 2021 tarihi saat 23:59’a kadar e-Devlet üzerinden
online olarak yapılacaktır. İl Müdürlüğü veya Hizmet Merkezlerine elden veya posta yolu ile
yapılacak proje başvuruları kabul edilmeyecektir. Proje başvurularında istenen tüm bilgi ve
belgelere eksiksiz ve doğru olarak yer verilmesi gerekmektedir. İl Müdürlüğü tarafından
yapılacak kontrollerde bilgi ve belge eksikliği olan projeler sistem üzerinden iade edilecektir.
İade edilen projeler eksik bilgi ve belgelerin tamamlanması şartıyla sistem üzerinden 30
Temmuz 2021 tarihine kadar tekrar gönderilebilecektir. Bu tarihten sonra eksikliklerin hiçbir
şekilde tamamlanması mümkün değildir.
5) BAŞVURU İLE İLGİLİ ÖNEMLİ HUSUSLAR
 Eksik, gerçeğe aykırı, güncel durumu yansıtmayan proje başvurularının asli
sorumluluğu başvuru sahiplerine aittir.
 Başvuru yapacak istekliler, istenilen bilgi ve belgeleri eksiksiz ve güncel olarak
sisteme girmek zorundadır. Tek bir belgenin veya olması gereken bilginin eksik veya
yanlış olduğunun tespit edilmesi durumunda il müdürlüğü veya Genel Müdürlük
tarafından proje iade edilecektir.
 Proje başvurularının kesinlikle hazırlandığı dönemde yayımlanan güncel Proje
Başvuru Rehberi (2021/3. Dönem) doğrultusunda yapılması gerekmektedir.
 İl Müdürlüğü veya Hizmet Merkezlerine elden veya posta yolu ile yapılacak proje
başvuruları kabul edilmeyecektir.
 Başvuru yapılırken sisteme yüklenen tüm belgelerin asıllarının sözleşme imza
aşamasında projenin uygulanacağı il müdürlüğüne teslim edilmesi gerekmektedir.
 Proje başvurusu sırasında veya başlatılan projelerin devamında sunulan belgelerin
sahte olması veya Kurumu aldatmaya yönelik bilgilerin tespit edilmesi halinde proje
iptal edilir ve yasal işlem başlatılır.
 Engelli Hibe desteği projelerinde bir kişi sadece bir proje sunabilir.
 Proje sahibinin kendi ifadelerini taşımayan başkası tarafından hazırlanmış projeler ile
aynı il veya başka ilden yapılan başvurularda proje metinlerinin kısmen veya tamamen
aynı olduğu tespit edilen (kopya proje) projeler reddedilecektir.
6) DİĞER HUSUSLAR
Projenin hazırlanması, değerlendirilmesi, uygulanması ile ilgili usul ve esasların
belirlendiği ekli Yönetmelik, Genelge ve bu Rehberin, başvuru sahibi tarafından proje
hazırlanmadan önce okunduğu ve anlaşıldığı varsayılacaktır.
Komisyon, bu başvuru rehberinde belirtilen hususları, Yönetmelik ve Genelgeye
aykırı olmamak şartı ile işgücü piyasasının ihtiyaçları, bütçe imkânları gibi kriterler
çerçevesinde değiştirebilir. Bu durum, başvuru sahipleri için bir hak doğurmaz.
Komisyon toplantısının yapılmasının ardından projeler ile ilgili alınan kararlar İl
müdürlükleri tarafından proje sahiplerine yazılı olarak tebliğ edilecektir. Sözleşmeye imza
davetinin tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde sözleşme imzalanması gerekmektedir.
Ayrıntılı Bilgi
Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri, www.iskur.gov.tr, 444 75 87, Alo 170