Sınırlı bir süre ve yer için üçüncü kişiler tarafından buluşun izinsiz olarak üretilmesini, satılmasını, kullanılmasını veya ithal edilmesini engelleme yoluyla sahibine tanınan tekel haklarıdır.

Koruma süreleri başvuru tarihi itibarıyla başlar ve aşağıdaki tabloda belirtilen süreler boyunca koruma devam eder.

Patent ve Faydalı Model arasındaki farklar aşağıdaki tabloda özetlenmektedir:

 İncelemeli Patent / İncelemesiz Patent

Ülkemizdeki patent korumasında incelemesiz ve incelemeli olmak üzere iki sistem mevcuttur.

İncelemeli patent sisteminde, araştırma raporundan sonra inceleme raporu düzenlenmektedir.

İncelemesiz patent sisteminde ise sadece araştırma raporu düzenlenirken inceleme raporu düzenlenmemektedir.

Rüçhan

Her patent ya da faydalı model, sadece başvuru yapılan ülkede koruma sağlar. Başka ülkelerde de koruma isteniyorsa koruma istenen ülkelere de başvuru yapılması gerekmektedir. Bu tür başvurularda rüçhan hakkından yararlanmak önemli bir avantaj sağlamaktadır.

Rüçhan hakkı, başvuru sahibinin* Paris Sözleşmesine taraf ülkelerin herhangi birinde yaptığı

başvurudan itibaren 12 ay içinde, sözleşmeye taraf başka ülkelerde de başvuru yaparak tarih

önceliği avantajından yararlanmasını sağlamaktadır.

Rüçhan sayesinde ilk başvurudan sonraki 12 ay içinde başvuru yapılan ülkelerde araştırma-inceleme raporu düzenlenirken, o ülkeye başvuru yapılan tarih değil, ilk başvurunun yapıldığı ülkedeki tarih esas alınmaktadır.

* Başvuru sahibi, Paris Sözleşmesine veya Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşmasına taraf ülkelerden birinin vatandaşı veya bu ülkelerden birinde ikametgahı veya işler durumda bir ticari müessesesi bulunan gerçek veya tüzel kişilerdir.

2 Sergiden Doğan Rüçhan Hakkı

Türkiye’de açılan milli ve milletlerarası sergilerde veya Paris Anlaşması’na taraf ülkelerde açılan resmi sergilerde patent veya faydalı model belgesi konusunu kapsayan ürününü sergilediklerini belgelemeleri halinde, diğer bir ülkede aynı patent veya faydalı model belgesi almak için yaptıkları başvurularda rüçhan hakkından yararlanabilirler. Bu hak, sergideki teşhir tarihinden itibaren oniki ay içerisinde kullanması gereken bir öncelik hakkı niteliğindedir.

Patentlenebilirlik Kriterleri

Patentlenebilirlik kriterleri yenilik, buluş basamağı ve sanayiye uygulanabilirliktir.

Yenilik: Buluşun dünya çapında daha önce var olmaması yani tekniğin bilinen durumuna dahil olmaması anlamına gelir. Tekniğin bilinen durumu ise patent başvurusunun yapıldığı tarihten önce buluş konusunda dünyanın herhangi bir yerinde erişilebilir (yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım vb. yolla açıklanan) her türlü bilgi anlamına gelmektedir.

Buluş Basamağı: Buluşun, ilgili olduğu teknik alanda uzman bir kişi tarafından tekniğin bilinen durumundan aşikar bir şekilde çıkarılamayacak nitelikte olması anlamına gelmektedir.

Sanayiye Uygulanabilirlik: Buluşun tarım dahil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir, uygulanabilir veya kullanılabilir nitelikte olması anlamına gelir.

Patent İsteme Hakkı

Patent isteme hakkı, buluşu yapana veya onun haleflerine ait olup başkalarına devri mümkündür.

Buluş birden çok kişi tarafından birlikte gerçekleştirilmişse patent isteme hakkı (taraflar başka türlü kararlaştırmamışsa) bunlara müştereken ait olur. Aynı buluş, birbirinden bağımsız birden çok kişi tarafından aynı zamanda gerçekleştirilmişse patent isteme hakkı, daha önce başvuru yapana veya diğerine göre rüçhan hakkı olana aittir. Patent almak için ilk başvuran kişi, aksi sabit oluncaya kadar patent isteme hakkının sahibidir.

KORUMA KAPSAMI DIŞINDA KALAN BAŞVURULAR

Buluşunuz için patent ya da faydalı model başvurusu yapmadan önce aşağıda belirtilen hususlara dikkat etmeniz yararlı olacaktır.

Patent Verilmeyecek Konular

551 Sayılı KHK’nın 6. maddesine göre buluş niteliğinde olmadığından patent verilemeyecek konular şunlardır:

• Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları

(Bölme işlemi için bir kısayol metodu buluş değildir. Ancak, bu metoda göre çalışan bir hesap makinası buluş olabilir)

• Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar

(Dil öğrenme yöntemi, bulmaca çözme yöntemi, bir oyun veya ticari bir işletmeyi organize etmek için planlar buluş değildir. Ancak, dil öğretmek, bulmaca çözmek, bir planı uygulamak veya oyun oynamak için yeni bir cihaz buluş olabilir)

• Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar,

bilgisayar yazılımları (Romanlar, tablolar, heykeller, Windows 7, muhasebe programı vb. bilgisayar programları gibi konular buluş değildir. Ancak, bir yazılımının entegre edildiği yeni bir cihaz buluş olabilir. Bir kumaş üzerindeki desene patent verilmezken bu deseni kumaşa uygulayan cihaz veya yöntem buluş olabilir)

• Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller

(Tek başına bir bilginin içeriğinin sunumu veya bir taşıyıcı üzerine kaydedilmiş bilginin sunumu buluş değildir. Örneğin, bir cihazın kullanım kılavuzu buluş değildir. Ancak, bilgiyi sunan projeksiyon cihazı vb. yeni bir buluş olabilir)

• İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri

(Ancak, bu usullerin herhangi birinde kullanılan terkip ve maddeler ile bunların Üretim usulleri buluş olabilir)

Buluş Niteliğinde Olmalarına Rağmen Patentle Korunamayacak Buluşlar 551 Sayılı KHK’nın 6. maddesine göre buluş niteliğinde olmalarına rağmen patentle korunamayacak buluşlar şunlardır:

• Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar

(insan klonlama yöntemi vb. korunabilir buluş değildir)

• Bitki çeşitleri veya hayvan ırkları ile bitki veya hayvan üretimine yönelik esas olarak biyolojik işlemler

(Soğuğa dayanıklılık geni içeren Gerek 79 mısır çeşidi patentlenemez. Ancak, soğuğa dayanıklılık geni içeren mısır bitkisi patentlenebilir. Ülkemizde bitki çeşitleri ve hayvan ırkları Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından tescil edilmektedir. Esas olarak biyolojik işleminden anlaşılması gereken; melezleme ya da seleksiyon gibi tamamen doğal bir olaydan oluşan bitki veya hayvan üretim usulüdür)

Koruma Süresi

İncelemeli patent için koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 20 yıl olup bu süre incelemesiz patent için 7, faydalı model için 10 yıldır. Koruma süresi uzatılmaz

TASARIM

Serbest rekabet piyasasında, aynı sektörde faaliyet gösteren firmalar için müşteri tercihlerinin kendi ürünlerinde yoğunlaşmasını sağlayan en önemli unsurlardan biri de tasarımdır. Özellikle kalite ve teknik açıdan müşterilere aynı faydayı sağlayan ürünlerde tasarım, çoğu zaman en belirleyici faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilhassa küçük ve orta ölçekli sanayiciler, tasarım yolu ile ürün yelpazesinde farklılaşarak bir adım öne çıkmayı hedeflemektedirler.

Ancak, bu hedefin gerçekleştirilmesi ve elde edilen kazancın sürdürülebilir kılınması için birer fikir ürünü olan bu tasarımların yasal bir zeminde koruma altına alınması gerekmektedir.

Koruma ile elde edilen tasarım hakkı, sahibine izni olmaksızın başka kişilerce tasarımın ticari amaçla kullanımını engelleme yetkisi verdiğinden, yapılan yatırımların, hem ekonomik hem de sosyal anlamda geri dönüşümü açısından oldukça önemli olmaktadır. Aksi takdirde, özgün ve yeni tasarımlar, fikir hırsızlığı, kopyalama ve taklit gibi tehditlerle karşı karşıya kalacak ve bu nedenden ötürü tasarım sahipleri ticari anlamda büyük kayıplara uğrayacaktır.

Bu doğrultuda, Türk Patent Enstitüsü Endüstriyel Tasarımlar Dairesi Başkanlığı, endüstriyel tasarımların korunmasına ilişkin başvuru ve tescil işlemlerini 554 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile bu Kararnamenin Uygulama Şeklini Gösterir Yönetmelik esasları çerçevesinde yürütmektedir.

Tasarım

Tasarım, bir ürünün tümü veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin, çizgi, şekil, biçim, renk, doku, malzeme veya esneklik gibi insan duyuları ile algılanan çeşitli unsur veya özelliklerinin oluşturduğu bütünü,

Ürün

Bilgisayar programları ve yarı iletkenlerin topoğrafyaları hariç olmak üzere, endüstriyel yolla veya elle üretilen herhangi bir nesnenin yanı sıra bileşik bir sistem veya bunu oluşturan parçaları, setler, takımlar, ambalajlar gibi nesneleri, birden çok nesnenin veya sunuşun bir arada algılanabilen bileşimleri, grafik semboller ve tipografik karakterleri,

Tasarımcı

Korumaya konu olan tasarımı tasarlayan kişiyi ifade eder.

Rüçhan

Her Tasarım Tescili, sadece başvuru yapılan ülkede koruma sağlamaktadır. Başka ülkelerde de koruma talep edilmesi durumunda diğer ülkelere de ayrıca başvuru yapılması gerekmektedir. Bu tür başvurularda rüçhan hakkından yararlanmak önemli bir avantaj sağlamaktadır.

Paris Sözleşmesine dâhil ülkelerden birine mensup veya bu ülkelerden birine mensup olmamakla birlikte onlardan birinde ikametgâhı veya işler durumda bir ticari müessesesi bulunan gerçek veya tüzel kişiler veya Kanuni varisleri, bu ülkelerin herhangi birinde yetkili mercilere bir tasarımın tescili için usulüne uygun olarak yaptıkları başvuru tarihinden itibaren altı ay süreyle aynı tasarım için tescil belgesi almak üzere Türkiye’de başvuru yapma konusunda rüçhan hakkından yararlanabilmektedir.

Rüçhan hakkı talep ediliyorsa, ilk başvurunun yapıldığı ülkenin yetkili idaresi tarafından verilmiş tasdikli rüçhanla ilgili belgenin başvuru tarihinden itibaren üç ay içerisinde Enstitüye verilmesi gerekmektedir.

Sergiden Doğan Rüçhan Hakkı

Rüçhan hakkı talebi, tasarımların sergilerde teşhir edilmesi yoluyla da talep edilebilir. Bu durumda rüçhan, sergi rüçhanı olarak adlandırılır. Şayet rüçhan Türkiye’de veya yabancı ülkelerde açılan sergilerdeki teşhire dayanıyorsa, serginin açıldığı yetkili merciler tarafından düzenlenen ve teşhir edilen ürünü sarih ve eksiksiz bir şekilde gösteren fotoğraf veya fotoğraflarını içeren ve ürünün çeşidi ile bu ürünün sergide görünür şekilde konulduğu tarihi ve resmi açılış tarihini gösterir belge ile rüçhan talebinde bulunulur.

Rüçhan hakkına ilişkin eksikliklerin giderilmemesi sadece rüçhan hakkının yitirilmesine neden olur ve başvuru işlemleri rüçhansız olarak yürütülür.

Rüçhan hakkı, tasarım tescil sistemi üzerinde büyük bir öneme sahiptir. Rüçhan hakkının önemini bir örnekle açıklamak gerekirse;

A ülkesinde açılan bir sergide tasarımın sergilendiği tarihi ya da bu ülkenin sınai mülkiyet ofisine yapılan tasarım tescil başvurusunu müteakip, 6 ay içerisinde, B ülke ofisine yapılacak tasarım tescil başvurularında başvuru sahipleri, rüçhan (öncelik) hakkı talep edilebilmektedir. Bu sayede rüçhan hakkı ile başvuru sahibi, başkaları tarafından B ülkesinde rüçhan tarihinden daha sonra aynı tasarım için yapılacak tasarım tescil başvurularının önüne geçmiş olacaktır.

Yayın Erteleme Talebi

Yayım ertelemesi, başvuruda yer alan tasarımlara ait görsel anlatımların talep edilen yayın erteleme süresi içerisinde kamu incelemesine kapalı tutularak, söz konusu süre bitiminde Bültende yayınlanmasıdır. Bu uygulama, özellikle modası sık değişen veya ileri bir tarihte piyasaya çıkacak ürünler için tescil sahibine, kopyalamaya karşı önleyici bir koruma sağlanmakta, sahte ürünlerin orijinal üründen önce piyasaya girip hakim olmasını engellemektedir. Ayrıca, sezonluk üretim yapan ve piyasa ömrü kısa ürünler üreten sektörler, fazla sayıda tasarım için yayım ücreti ödemeden tescil imkanı bulmakta ve tescil işlemleri açısından maliyet avantajı elde edebilmektedir.

Tasarım tescil başvuru sahibi, başvurunun kesinleşme tarihinden veya rüçhan talebi varsa rüçhan tarihinden başlamak üzere en fazla otuz ay süre ile yayım erteleme talebinde bulunabilir. Yayım erteleme süresi sona eren ve yayım ücreti ödenmeyen tasarımlara tanınan haklar başvuru tarihinden itibaren hiç var olmamış sayılır.

Çoklu Başvuru

Çoklu başvuru, tek başvuruda birden fazla tasarım için tescil talebi yapılmasına imkan vererek başvuru sahiplerinin kolay ve daha az maliyetli başvuru yapabilmelerini sağlamaktadır.

Süslemeler ve desen tasarımları hariç olmak üzere, birden fazla tasarımın aynı başvuruda işleme alınabilmesi için:

• Tasarımların uygulandığı ürünlerin Locarno sınıflandırma listesinde belirtilen aynı alt sınıfa ait olmaları veya,
• Aynı set/takımın parçaları olmaları veya,
• Bileşik ürünün parçaları olmaları veya,
• Birden çok nesnenin veya sunuşun bir arada algılanabilen birleşimini oluşturmaları gerekmektedir.

Çoklu başvuru kapsamında birden fazla set/takım için tek bir başvuru yapılamaz. Her bir set/takım için ayrı ayrı çoklu başvuru yapılmalıdır. Örneğin; iki farklı yatak odası takımı için iki ayrı tasarım başvurusu yapılır.

Çoklu başvuru şartına uymayan başvurular için, başvuru sahibine veya vekile başvurunun bölünmesi için bildirim yapılarak, iki aylık süre verilir ve hangi tasarımların işleme alınacağının bildirilmesi talep edilir.

Bölünen tasarımların koruma şartlarına sahip olması koşuluyla yeni bir başvuruya konu edilmesi hâlinde, başvuru tarihi olarak, bölünen dosyanın başvuru tarihi esas alınır. İlk dosyada fazla ücretin yer alması durumunda ilgili ücret iade alınır. Bölünmüş başvuru için yeniden gerekli ücretler yatırılarak işlemlere devam edilir.

Sınıflandırma

Başvuruda yer alan tasarımların kullanıldığı veya uygulandığı ürünler, Endüstriyel Tasarımların Uluslararası Sınıflandırılmasına İlişkin Locarno Anlaşması esaslarına uygun olarak sınıflandırılmaktadır. Locarno sınıflandırma sisteminde tasarımlar kullanım amaçlarına göre sınıflandırılmıştır. Tasarımlar, Locarno Anlaşmasında belirtilen ürün ya da ürünlere karşılık gelen kod numaraları ve adlar kullanılmak suretiyle tanımlanır. Locarno Sınıflandırmasında yer almayan ürünler Enstitü tarafından tanımlanır. Tasarımın uygulanacağı ürün veya sınıflandırma tasarım korumasının kapsamını etkilemez.

Sınıflandırma sistemi, veri tabanından ilgili sınıf altında yer alan tasarım örneklerine kolaylıkla ulaşılmasına imkan sağlar, Enstitü internet sayfasında arama yapılarak ürünlerin sınıfları tespit edilebilir. Sınıflandırma sisteminin yapısı ve içeriği Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı Uzmanlar Komitesince güncellenmektedir. Mevcut sınıflandırma sistemi 32 sınıf 219 alt sınıfı kapsamaktadır.

Koruma Kriterleri

Tasarım tescil sistemi içerisinde bir tasarım ancak “yenilik” ve “ayırt edici nitelik” şartlarını haiz olması koşuluyla korunmaktadır.

Yenilik: Bir tasarımın aynısının, başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış olmasını,

Ayırt Edici Nitelik: Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenim ile herhangi bir tasarımın böyle bir kullanıcıda yarattığı genel izlenim arasında belirgin bir farklılık olmasını ifade etmektedir.

Koruma Kapsamı Dışında Kalan Tasarımlar

554 sayılı KHK’da tasarım koruması dışında kalan tasarımlar şöyle belirlenmiştir;

• Yeni ve ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlar,
• Kamu düzeni veya genel ahlaka aykırı tasarımlar,
• Teknik fonksiyonun gerçekleştirilmesinde, tasarımcıya, tasarıma ilişkin

özellik ve unsurlarda hiçbir seçenek özgürlüğü bırakmayan tasarımlar,

• Tasarlanan veya tasarımın uygulandığı ürünü, başka bir ürüne mekanik olarak monte edebilmek veya bağlayabilmek için ancak belirli biçim ve boyutlarda üretilebilen tasarımlar.

Ayrıca Endüstriyel Tasarım koruması;

• Üretim yöntemi,
• Ürünün kullanım amacı,
• Ürünün teknik faydaları,
• Ürünün fonksiyonel

özellikleri gibi konuları kapsamamaktadır.

Coğrafi İşaret

Coğrafi işaret, belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işaretlerdir. Coğrafi işaretler menşe adı ve mahreç işareti olarak ikiye ayrılır.

Menşe Adı

Coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, alan, bölge veya istisnai durumlarda ülkeden kaynaklanan bir ürünün tüm veya esas nitelik ile özellikleri bu yöre, alan veya bölgeye özgü doğa ve beşeri unsurlardan kaynaklanması ve ilgili ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümüyle bu yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılması ürünün “menşe adını” belirtir. Menşe adları ait oldukları coğrafi bölgenin dışında üretilmezler. Çünkü ürün, niteliklerini ancak ait olduğu yöre içinde üretildiği takdirde kazanabilir. Menşe adına Finike portakalı ve Malatya kayısısı örnek gösterilebilir.

Mahreç İşareti

Coğrafi sınırları belirlenmiş bir yöre, alan veya bölgeden kaynaklanan bir ürünün belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle bu yöre, alan veya bölge ile özdeşleşmiş olan ve üretimi, işlenmesi veya diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş yöre, alan veya bölge sınırları içinde yapılan ürüne mahreç işareti denir. Mahreç işaretlerinin, ürünün özelliklerinden en az biri o yöreye ait olmakla birlikte, yöre dışında da üretilebilmesi söz konusudur. Mahreç işaretine Antep baklavası, Hereke ipek halısı örnek gösterilebilir.

COĞRAFİ İŞARETİN ÖNEMİ

Coğrafi işaret tescil başvurusu, coğrafi işarete konu olan ürünün üreticisi olan gerçek veya tüzel kişiler, tüketici dernekleri, konu ve coğrafi yöre ile ilgili kamu kuruluşları tarafından aşağıda belirtildiği şekilde yapılabilir. Coğrafi işaret tescili tek bir üreticinin haklarını değil, tescil belgesindeki şartlara uygun üretim yapan ve pazarlayanların tümünün haklarını korur.

Coğrafi işaretlerin bu özelliği, coğrafi işaretlerin diğer sınai mülkiyet haklarından en temel farkını oluşturur. Çünkü coğrafi işaret yöresel, bölgesel ve ülkesel genelliğe sahip olup, sağladığı hak belli bir kişiye veya bazı kişilere bağlanamaz. Diğer yandan coğrafi işaretlerin denetim mekanizmasının varlığı diğer sınai mülkiyet haklarından farkını oluşturur.

Coğrafi işaretin amacı, coğrafi işarete konu olan ürünün üretimi, kaynağı gibi bir takım genel niteliklerine bağlı olarak yerel özelliklerden ötürü belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunmasını sağlamaktır. Örneğin leblebi için “Çorum leblebisi” ibaresi, halı için “Kars el halısı” ibaresi, kaymak için “Afyon kaymağı” ibaresi belirli bir kalitenin işareti olarak ortaya çıkmaktadır.

Tüketiciler söz konusu yöre adıyla satılan ürünleri o yöre adına duydukları güven nedeniyle, diğer yerlerde üretilenlere tercih edebilirler. Bu nedenle bir ürün için belirli bir kalite ve aitlik işareti haline gelmiş yer adlarının coğrafi işaret olarak koruma altına alınmasında o yöre halkının menfaatlerinin korunması açısından büyük fayda vardır.

Coğrafi işaretler, ayrıca, ürüne pazarlama gücü katar ve ürünün gerçek üreticilerini koruyan kolektif bir hak olduğundan kırsal kalkınmaya aracılık eder ve ülke ekonomisine katkı sağlar.

Coğrafi işaret korumasının amaç ve faydalarından biri de, coğrafi işaret ibarelerinin gerekli özelliklere haiz olmayan sahte ürünler üzerinde kullanılmasının önüne geçilerek, tüketicinin yanıltılmasına engel olunması ve coğrafi işaretli ürünün ününden faydalanılmaması dolayısıyla tüketicinin korunmasına yardımcı olmaktır.

Entegre Devre Topoğrafyasının Tanımı

Patent, faydalı model, marka, coğrafi işaret, endüstriyel tasarım gibi sınai hakların yanı sıra, Entegre Devre Topoğrafyasının yaratıcısı adına tescil edilmesi işlemleri de Türk Patent Enstitüsü tarafından yürütülmektedir. Entegre Devre ile; elektronik bir işlevi veya bunun gibi diğer işlevleri yerine getirmek üzere tasarlanmış, en az bir aktif elemanı olan ve ara bağlantılarından bir kısmının ya da tümünün bir parça malzeme içerisinde ve/veya üzerinde bir araya getirilmiş ara veya son formdaki bir ürün kastedilmektedir.

Entegre Devre Topoğrafyası ile de; entegre Devreyi oluşturan tabakaların üç boyutlu dizilimini gösteren, üretim amacıyla hazırlanmış ve herhangi bir formatta sabitlenmiş görüntüler dizisi olup, her görüntü entegre Devrenin üretiminin herhangi bir aşamasındaki yüzeyinin tamamının veya bir kısmının görünümü olarak ifade edilmektedir.

Başvurusunda Bulunabilecek Kişiler

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgâhı olan ve sınaî veya ticarî faaliyette bulunan gerçek ve tüzel kişiler, İlgili uluslararası anlaşmaların hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler.

Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere kanunen veya fiilen Entegre Devre Topoğrafyası koruması tanıyan devletlerin uyruğundaki gerçek ve tüzel kişiler de karşılıklılık ilkesi gözetilerek Türkiye’de bu haktan yararlanabilirler. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Entegre Devre Topoğrafyalarını diğer ülkelerin tescil etmesi veya tescil edileceğinin yazılı olarak bildirmesi karşılıklılık ilkesi olarak kabul edilir.

Koruma Kapsamında Entegre Devre Topoğrafyaları

Orijinal niteliğe sahip Entegre Devre Topoğrafyaları, Kanun ve Yönetmelikte belirtilen şartların yerine getirilmesi ve Tebliğde belirtilen ücretin ödenmesi kaydıyla, tescil belgesi verilerek korunur. Koruma; Entegre Devre Topoğrafyasının dayandığı içerik, işlem süreci, sistem, teknik veya Topoğrafyanın kendisi dışında Topoğrafyada sabitlenmiş bilgiye uygulanmamaktadır. Bu korumadan yararlanma, yapısında koruma altına alınmış bir Entegre Devre Topoğrafyası bulunduran entegre Devrenin, herhangi bir üründe kullanılıp kullanılmamasına bağlı değildir.

Orijinal Entegre Devre Topoğrafyası

Entegre Devre Topoğrafyasının, tasarlayıcısının kendi fikrî çabası sonucu ortaya çıkmış olması ve tasarlama sırasında Entegre Devre üreticileri ve Entegre Devre Topoğrafyası tasarlayıcıları arasında bilinmiyorsa orijinal sayılmaktadır.

Bilinen elemanların ve ara bağlantıların düzenlenmesinden oluşan bir Entegre Devre Topoğrafyası, bütün olarak ele alındığında, bir araya getirilmiş şekli bakımından orijinallik şartını taşıyorsa Entegre Devre Topoğrafyası korumasından yararlanmaktadır.

Koruma Süresi

Entegre Devre Topoğrafyasına sağlanan korumanın başlangıcı; Entegre Devre Topoğrafyasının, hak sahibi tarafından veya onun izniyle üçüncü bir kişi tarafından, yurt içinde veya yurt dışında ilk kez ticarî açıdan piyasaya sürüldüğü tarihten itibaren iki yıl içinde başvurunun da yapılmış olması kaydıyla; sözü edilen piyasaya sürülme tarihi veya ticarî açıdan piyasaya sürümün olmadığı hâllerde, başvurunun yapıldığı tarihtir.

Başlangıç tarihinden itibaren on yıl olup, bu süre onuncu takvim yılının bitiminde sona ermektedir. Entegre Devre Topoğrafyası gizlilik gerektiren hâller dışında, ticarî olarak kullanılmamışsa ve tasarlandığı tarihten itibaren on beş yıl içerisinde Enstitüye tescil için başvurulmamışsa Entegre Devre Topoğrafyasını koruma hakkı talep edilememektedir.

Hak Sahipliği

Entegre Devre Topoğrafyasını koruma hakkı, tasarlayıcısına veya onun hukukî haleflerine aittir. Entegre Devre Topoğrafyasının birden çok kişi tarafından tasarlandığı durumlarda ise aralarında aksine bir sözleşme yoksa, koruma hakkı bu kişiler tarafından müştereken kullanılmaktadır.

Entegre Devre Topoğrafyası Belgesinin Sahibine Sağladıkları

Bir Entegre Devre Topoğrafyası hak sahibi, izni dışında yapılan aşağıdaki fiilleri önleme yetkisine sahiptir:

1. a) Orijinal olma şartlarını haiz bulunmayan parçaların çoğaltılması hariç olmak üzere, koruma altındaki Entegre Devre Topoğrafyasının bütününün veya bir kısmının, bir Entegre Devre içine alınması ya da bunun dışında herhangi bir şekilde çoğaltılması.

1. b) Korunan bir Entegre Devre Topoğrafyasının, korunan Entegre Devre Topoğrafyasını içeren bir entegre Devrenin ya da yasal olmayan bir biçimde çoğaltılmış Entegre Devre Topoğrafyasını içeren ürünün ithali, satışı veya ticarî amaçlı dağıtılması.